Dzisiejsza data:

Dwór w Grabanowie

            Od końca XVI wieku Grabanów był własnością Radziwiłłów – jako część majątku Roskosz wchodzącego w skład ich hrabstwa bialskiego. W 1714 rozbudowano tu folwark i założono bażantarnię. Nadano im zwarte, barokowe założenie kompozycyjne. Przed połową XIX wieku (?) majątek został własnością Grabowskich, od końca XIX wieku należał do Szulców (w latach 1939 - 1944 do Wacława Szulca). W XIX wieku folwark znany był z wysokiej kultury rolnej.

        Znajduje się tu klasycystyczny dwór wzniesiony po 1860 (w miejsce dawnego, drewnianego), dla Grabowskich, być może według projektu Franciszka Jaszczołda. W latach 1974 - 1975 i 1986 - 1988 przeprowadzono remonty, wnętrza zostały przebudowane na Dom Opieki Społecznej. Od 2002 do 2015 mieścił się tu hotel Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.

Budynek jest murowany z cegły i otynkowany. Ma rzut wydłużonego prostokąta frontem zwróconego na wschód, z pięciobocznym, parterowym ryzalitem w elewacji ogrodowej. Jest parterowy, z czteroosiową, piętrową częścią środkową, podpiwniczony.

Elewacje, posadowione na wysokim cokole, są boniowane (z wyjątkiem piętra), zwieńczone gzymsem. Elewacja frontowa jest dziewięcioosiowa, elewacja ogrodowa jedenastoosiowa i zwieńczona żeliwną balustradą (wieńczącą daszek ryzalitu), elewacje boczne są trójosiowe. Na parterze osie skrajne oraz portal elewacji frontowej ujęte są pilastrami w typie toskańskich. Elewacja ogrodowa ujęta jest analogicznie lizenami, elewacje boczne dzielone pilastrami. Piętro ma podziały ramowe, ujęte jest toskańskimi pilastrami dźwigającymi belkowanie.

Wejście w elewacji frontowej zamknięte jest półkoliście, ujęte w opaskowe obramienie i poprzedzone stopniami z pełną balustradą. Okna są prostokątne, na parterze zamknięte odcinkowo, ujęte w profilowane opaski z kluczem i płycinami podokiennymi. Te w osiach skrajnych są większe, zamknięte półkoliście. Na piętrze są po dwa okna typu porte-fenetre (pośrodku) i dwa prostokątne (po bokach). Budynek nakryty jest blaszanym dachem dwuspadowym, część piętrowa czterospadowym. Układ wnętrz jest dwutraktowy, przekształcony.

Równolegle do dworu, na zachód od niego znajdują się dwa murowane budynki z lat 20 - 30. XX wieku – stajnia i wozownia oraz drewniany czworak z 2. połowy XIX wieku.

Wokół dworu zachował się park krajobrazowy (urządzony zapewne po 1860) o osiowym i promienistym układzie alejek, miejscami zatartym. W jego obrębie znajduje się długa aleja dojazdowa (niegdyś na grobli między stawami), owalny podjazd i czytelny parter po południowo-wschodniej stronie dworu, zamknięty półkoliście, ramowany szpalerami grabów i jesionów. 

źródła

  1. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII, woj. lubelskie, z. 2 – powiat Biała Podlaska, Warszawa 2006

Grafika losowa