Dzisiejsza data:

Dwór w Krzyczewie

           Pod koniec XVIII wieku Krzyczew wchodził w skład dóbr z ośrodkiem dworskim w Pratulinie, był własnością Mostowskich. Później – Jerzego Dramińskiego, Bogusławskich i barona Brüninga. Przed wybuchem II wojny światowej należał do Kuczewskich.

           Dwór – położony na wysokiej skarpie, u stóp starorzecza Bugu – został wzniesiony zapewne w 2. ćwierci XIX wieku (data za Katalogiem Zabytków…). Po 1945 był użytkowany jako strażnica WOP i szkoła podstawowa. Od 1989 znajduje się w rękach prywatnych, jest mocno zdewastowany.

           Frontem zwrócony jest na południowy zachód (A. Jodłowski podaje, że na południowy wschód, w stronę Bugu; w jego opisie elewacje zamienione są stronami), murowany z cegły, otynkowany. Ma rzut prostokąta, jest parterowy, dwutraktowy. Elewacje mają boniowane naroża, zwieńczone są gzymsem. Prostokątne okna ujęte są w tynkowe opaski z kluczem.

           Fasada jest pięcioosiowa, niegdyś poprzedzona była czterokolumnowym, toskańskim portykiem, którego zwieńczenie stanowił trójkątny, ogzymsowany szczyt (obecnie pozostały kolumny). Elewacja tylna jest siedmioosiowa, w części środkowej pierwotnie także była boniowana (aktualnie tynk jest zbity). Pośrodku znajduje się półkoliste, dwuskrzydłowe wejście poprzedzone resztkami portyku analogicznego jak w elewacji frontowej (same kolumny). Elewacje boczne są trójosiowe, zwieńczone schodkowymi, sześciouskokowymi szczytami (wg A. Jodłowskiego – attykowymi) z dużym, trójdzielnym oknem pośrodku. Płaszczyzny po obu stronach okna pokrywają układające się schodkowo płytkie, prostokątne blendy zamknięte fryzem kostkowym (A. Jodłowski – krenelażem). W północno-wschodniej elewacji bocznej znajduje się wejście do piwnicy. Dach jest dwuspadowy, kryty dachówką.

           Według A. Jodłowskiego szczyty zdradzają pretensje już to do architektury klasycystycznej (uskokowa forma attyki), już to do neogotyckiej (krenelaże w blendach), dlatego określa on dwór jako eklektyczny i datuje na 2. połowę XIX wieku.

            Obok dworu stoi budynek oficyny, tzw. „skarbczyk” z 2. ćwierci XIX wieku (wg A. Jodłowskiego pełnił on rolę kuchni dworskiej). Frontem skierowany jest na północny zachód, murowany z cegły, otynkowany. Ma plan podkowy, jest parterowy, dwutraktowy, w skrzydłach jednotraktowy. Fasada jest trójosiowa, ze ślepymi okulusami pomiędzy prostokątnymi oknami i drzwiami. Dachy dwu- i trójspadowe, kryte dachówką. Oficyna, podobnie jak dwór, jest w złym stanie.

           Zespół dworski otoczony jest pozostałościami parku krajobrazowego z 2. połowy XIX wieku, z alejami starych klonów, kwaterą wysokopiennych lip i pojedynczymi okazami dębów.

           Na cmentarzu w lesie, przy drodze do dworu, znajduje się nagrobek Wandy z Gallerów Kuczewskiej (zm. 1907), z czarnego marmuru, w formie postumentu zwieńczonego krzyżem.

źródła

A. Jodłowski, Dzieje obiektów zabytkowych z wybranych miejscowości woj. bialskopodlaskiego, Biała Podlaska 1996

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII, woj. lubelskie, z. 2 – powiat Biała Podlaska, Warszawa 2006

Grafika losowa