Budynek obecnego Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Ignacego Kraszewskiego to dawna siedziba Akademii Bialskiej.

           Akademia (pierwsza szkoła średnia w Białej) została ufundowana w 1628, dzięki staraniom Krzysztofa Wilskiego Ciborowicza, proboszcza parafii św. Anny. Przybył on do Białej w 1616, był wychowankiem Akademii Zamojskiej. Książę Aleksander Ludwik Radziwiłł przeznaczył na potrzeby szkoły murowany budynek szpitala miejskiego, wzniesiony pod koniec XVI wieku. Dzięki zapisom Wilskiego i księcia Radziwiłła szkoła została uposażona w pieniądze. Akademii od początku towarzyszyły trudności finansowe. Bogato uposażona i odnowiona została przez Katarzynę z Sobieskich Radziwiłłową. Od 1633 znajdowała się pod opieką Akademii Krakowskiej, miała status tzw. kolonii akademickiej. Później było tu m.in. gimnazjum, szkoła departamentowa (1809), gimnazjum rosyjskie (1864) a od 1916 polskie gimnazjum im. Józefa Ignacego Kraszewskiego.

           Pierwotny budynek szkoły był murowany z cegły, założony na planie zwartego prostokąta, parterowy. Na osi miał sień przelotową, z której wejścia wiodły do dwóch sal po bokach. Obecnie budynek ten jest wtopiony we wschodnią część skrzydła północnego. Między 1628 a 1650 rozbudowano go o piętro przykryte czterospadowym dachem. Około 1840 wzniesiono wolnostojący pawilon (obecne skrzydło południowe). Z gmachem głównym połączono go w czasie rozbudowy między 1866 a 1878 rokiem. Zgodnie z rygorami postklasycznymi przebudowano wtedy fasadę szkoły zwróconą do kościoła św. Anny. Stała się ona jej dominantą. W 1919 gmach otrzymał neobarokowe elewacje.

           Obecnie gmach szkoły ma plan podkowy. Jej ramię północne stanowi prostokątny korpus z dwoma skrzydłami. Jedno jest równoległe do korpusu, z prostokątną przybudówką od zachodu. Drugie, łącznikowe, przylegające od południowego wschodu - prostopadłe. Wnętrze korpusu jest dwutraktowe, z korytarzem i klatką schodową w drugiej osi wschodniej. Elewacje zwieńczone są profilowanym gzymsem, naroża boniowane, kondygnacje rozdzielone gzymsem kordonowym. Elewacja frontowa jest czteroosiowa, rozczłonkowana boniowanymi pilastrami w wielkim porządku. Zwieńczona trójkątnym szczytem ujmującym dwie osie środkowe. Okna są prostokątne w opaskach. Dach niski, czterospadowy, kryty blachą.

           Na zewnątrz i wewnątrz budynku znajdują się liczne tablice pamiątkowe, m.in. w fasadzie, opatrzona orłem w koronie, upamiętniająca założenie szkoły. Od ulicy Warszawskiej jest tablica poświęcona twórcom Konstytucji 3 maja. Od ulicy Kraszewskiego - pamięci przywódców powstania styczniowego na Podlasiu, ks. Stanisława Brzóski i Romana Rogińskiego, byłych uczniów szkoły. W latach 1822 - 1826 uczył się tu J.I. Kraszewski,

Źródła:

1. S. Jadczak, Biała Podlaska - dzieje miasta i jego zabytki, Lublin 1993

2. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. - powiat Biała Podlaska