Dzisiejsza data:

           Parafia rzymskokatolicka w Ostrowie Lubelskim została erygowana w 1422 roku.

zobacz prezentację ...

          Decyzja o jej ustanowieniu wynikała z dynamicznego rozwoju osadnictwa (Ostrów leżał wtedy na jagiellońskim trakcie Kraków – Wilno). Głównym fundatorem był szlachcic Teodoryk, dołożyli się również właściciele ziemi z Kaznowa, Głębokiego i Uścimowa. Zbudowano drewniany kościół Hieronima Wyznawcy i Doktora. Osada stała się centrum życia religijnego dla okolicznych miejscowości, wpłynęło to również na jej rozwój gospodarczy.

W pierwszej połowie XVIII wieku kościół był już bardzo zniszczony, postanowiono więc wybudować nowy. Ufundował go Mikołaj Krzyniecki – skarbnik trembowelski, dziedzic Borejowa, Babianki i Brzeźnicy Bychawskiej (był on również fundatorem klasztoru oo. Kapucynów w Lubartowie). Późnobarokowa świątynia powstawała w latach 1755 - 1768, konsekrowana została w 1762 roku. Zaprojektował ją Paweł Antoni Fontana – nadworny architekt księcia Pawła Sanguszki, ówczesnego właściciela Lubartowa.

Kościół jest orientowany, jednonawowy, na rzucie krzyża łacińskiego, z prezbiterium zakończonym łukiem koszowym. Dwuwieżową fasadę (wieże dwukondygnacyjne, ryzalitowe – wysunięte przed nawę) ozdabiają pilastry na wysokich cokołach. W portalu nad wejściem głównym znajduje się drewniana tarcza z herbem fundatora (Lubicz). We wnętrzu na ścianach również pilastry (toskańskie), sklepienie – kopulaste z lunetami w części centralnej, w pozostałej kolebkowo – krzyżowe.

Wystrój kościoła jest późnobarokowy, także rokokowy i neoklasycystyczny z elementami sztuki ludowej. W drewnianym ołtarzu głównym (rówieśnik kościoła) znajduje się rokokowe tabernakulum. Po bokach dwa drewniane relikwiarze, z relikwiami św. Urszuli i bł. Wincentego Kadłubka. U góry zawisł XIX-wieczny obraz św. Wawrzyńca namalowany przez Wojciecha Gersona. Natomiast w centrum – obraz Matki Bożej Ostrowskiej, uznawany za cudowny.

Obraz ten pojawił się prawdopodobnie wtedy, gdy erygowano parafię. Przedstawia namalowane na płótnie popiersie Maryi z Dzieciątkiem na ręku. Ich twarze i dłonie mają brunatny odcień, szaty są ciemne. W związku z wzrastającym od XVII wieku kultem obrazu wezwanie kościoła zamieniono na „Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny”. W 1717 Matce Bożej ofiarowano srebrną sukienkę, na którą przetopiono wota darowane przez wiernych parafian. Dla uświetnienia kultu Mikołaj Krzyniecki wydzielił też fundusz na trębaczy, którzy grali w czasie mszy. Przed cudownym obrazem gromadzono się podczas uroczystości patriotycznych. Kolejni proboszczowie pomagali też prześladowanym unitom, za co spotykały ich represje.

Ołtarze boczne, bliższe prezbiterium, są późnobarokowe, murowane, z obrazami (pseudoklasycznymi) autorstwa Władysława Gepnera. Malowidła temperowe ozdabiające sklepienie to dzieło Władysława Barwickiego (1908).

Ciekawe jest ogrodzenie kościoła – niska brama na osi elewacji frontowej z masywną dzwonnicą na szczycie (ufundowaną przez Mikołaja Nieprzeckiego z Jedlanki). Plus kapliczki po bokach.

 źródła:

  1. Dzieje Ostrowa Lubelskiego. Red. R. Szczygieł, Ostrów Lubelski 1998

  2. Kościół w Ostrowie Lubelskim jako miejsce pielgrzymowania. Opr. G. Piech, Kaznów 2007

Grafika losowa