Dzisiejsza data:

Kiedy zbudowano pierwszy kościół we wsi - nie wiadomo, nie zachował się dokument erekcyjny (parafia powstała prawdopodobnie w latach 1374 - 1445).

          Kolejne, drewniane świątynie wzmiankowane były w latach 1529 i 1603. W 1716 wzniesiono nową, modrzewiową, krytą gontem. Ufundowali ją Bilscy, ówcześni właściciele tych dóbr. Obecny kościół został wybudowany w latach 1797 - 1801 z fundacji Tomasza Dłuskiego. Był on prawnikiem Lubelskiego Trybunału koronnego, sędzią grodzkim, ostatnim podkomorzym lubelskim I Rzeczypospolitej, posłem na Sejm Czteroletni, właścicielem dóbr Gutanów, Tomaszowice, Niedrzwica, Borzechów. Za swoje zasługi został odznaczony przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, którego z honorami podejmował w Lublinie, Orderem św. Stanisława.

          Zachował się list, w którym Dłuski pisze, że stary kościół - choć w dobrym stanie - jest już za ciasny. Nowy kosztował go 60 tysięcy ówczesnych złotych polskich. O zasługach fundatora przypomina tablica wmurowana w zewnętrzną ścianę świątyni. On sam został pochowany w jej podziemiach, pod prezbiterium (zmarł w1800, w wieku 93 lat). Spoczywa tam również jego żona, Klara z Olędzkich.

Nowy kościół został bogato wyposażony, ale już w pierwszych latach jego użytkowania pojawił się poważny problem - płaskie, źle skonstruowane sklepienie popękało i groziło zawaleniem. Po jego zabezpieczeniu w 1806 dokonano konsekracji świątyni. Starego kościoła nie rozebrano, odnowiony nadal służył parafii jako kaplica.

Tragiczny moment przyszedł wraz z wybuchem I wojny światowej, w sierpniu 1914 roku. Żołnierz carski obserwował z wieży kościoła pozycje Austriaków, ci go ostrzelali. Dzieła zniszczenia dopełniła letnia ofensywa państw centralnych w 1915, z kościoła pozostały tylko spalone i podziurawione mury. Przez cztery lata msze były odprawiane w stodole Rutkowskich, odbudowa zaczęła się dopiero po zakończeniu wojny. Kościół został ponownie konsekrowany w 1928 roku. Rekonstrukcja była wierna, odtworzono pierwotny wygląd budynku - zewnętrzny i wyposażenie, w tym ołtarz główny z piaskowca, z ornamentacją z drewna dębowego. W okresie międzywojennym wyposażenie świątyni wzbogaciło się o dwa dzwony, marmurową posadzkę ze Lwowa, organy, ambonę w kształcie łodzi, stacje Drogi Krzyżowej, obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, obraz św. Bartłomieja i sześć obrazów w ołtarzach bocznych. Ostatni remont przeprowadzono w latach 2004- 2009.

          Niedrzwicka świątynia jest orientowana, murowana i otynkowana, jednonawowa, w stylu klasycystycznym. Elewację frontową (fasadę) zdobi czterokolumnowy portyk, nad nim trójkątny szczyt zwieńczony schodkową attyką. U jego podstawy widnieje napis: "Deo Omnipotenti Providenti Libertatem Populorum („Bogu Wszechmogącemu przewidującemu wolność narodu”). Drzwi wejściowe (na osi budynku) otacza portal zwieńczony przełamanym naczółkiem, z datą 1801-1918 w płyciźnie. Dwuspadowy dach kryty jest blachą.

          Nawa ma kształt prostokąta i wewnątrz ścięte naroża, rozczłonkowana jest parami półkolumn jońskich podtrzymujących belkowanie. Prezbiterium, węższe i niższe od nawy, zamknięte trójbocznie, również przyozdabiają pary półkolumn. Po obu jego stronach znajdują się zakrystie z nadbudowanymi piętrami, mieszczącymi loże. Prezbiterium oddziela od nawy koszowy łuk tęczowy wsparty na półkolumnach. Chór, również wsparty na półkolumnach, ma drewnianą, tralkową balustradę. Sklepienie w nawie jest zwierciadlane, w zakrystiach kolebkowe z lunetami. Okna w nawie – wielokwaterowe, w obramieniach metalowych, witrażowe, zamknięte łukiem pełnym, natomiast w zakrystiach – sześciodzielne, prostokątne. W prezbiterium i fasadzie znajdują się okna okulusowe.

          W zrekonstruowanym ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Bartłomieja i Matki Boskiej Częstochowskiej (oba z 1920). W ołtarzach bocznych: Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, św. Józefa i Miłosierdzia Bożego (prawa strona) oraz Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny i Serca Pana Jezusa (lewa). Marmurowa chrzcielnica, dostosowana do stylu kościoła, pochodzi z 1966 a dębowe konfesjonały i ławki – z lat 70-tych.

          Do najcenniejszego wyposażenia świątyni należy obraz św. Wincentego a Paulo (1 połowa XIX wieku) i barokowy, XVIII-wieczny kielich. Zachowało się też kilka tkanin z XVIII wieku, w tym ornat, dwie dalmatyki i velum.

Dzwonnica wybudowana obok kościoław 2 połowie XIX wieku tak jak on, uległa zniszczeniu podczas I wojny światowej. I również została zrekonstruowana. Jest ona czworoboczna, z cegły i otynkowana, z sosnowymi wiązaniami wewnątrz. Ma dwie kondygnacje, dolna pełni funkcję kaplicy przedpogrzebowej. Całość jest zwieńczona gzymsem, nad nim dach namiotowy, kryty blachą (pierwotnie gontem). W dolnej części dzwonnicy są otwory okulusowe, w górnej – otwory dzwonne, zamknięte łukiem pełnym.

          Do rejestru zabytków wpisany jest też budynek starej plebanii wraz pomieszczeniami gospodarczymi (obora, stolarnia - stodoła) - 2 połowa XIX wieku - i młodszą kapliczką.

          Cmentarz parafialny został założony na początku XIX wieku, w odległości około 1 km od kościoła. Wcześniej zmarli chowani byli na terenie przylegającym do starego, modrzewiowego kościółka. Miejsce to upamiętnia kapliczka przy starej plebanii. Cmentarz ma powierzchnię 3,30 ha, w tym część zabytkową. Najstarsza płyta nagrobna pochodzi z 1835 – pochowany tu ksiądz Ignacy Foytarowicz był budowniczym i pierwszym proboszczem murowanego kościoła. Jest też m.in. nagrobek bohaterów wojny napoleońskiej - Józefa Czernickiego, właściciela Sobieszczan (zm. w 1837) i Jakuba Leszczyńskiego (zginął w 1812). Obaj byli kolejnymi mężami Karoliny ze Szmeltzów, która ufundowała pomnik. Wyróżnia się duży, rodzinny grób Mazurkiewiczów - Mieczysława i Olgi (ostatnich przedwojennych właścicieli Niedrzwicy), ich dzieci oraz m.in. wszystkich sióstr Mieczysława. Wart uwagi jest też nagrobek Gustawa Mazurkiewicza (zm. 1909) i jego żony Ludwiki z Zembrzuskich czy nagrobek czwórki dzieci Jurkowskich, z wykutymi w kamieniu rzeźbami aniołków. Zasłużony proboszcz powojenny, odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród narodów świata, ksiądz Jan Poddębniak, został pochowany w Czemiernikach (zm. w 1994).

         Od 2006 działa w Niedrzwicy społeczny komitet ds. renowacji zabytkowych nagrobków na cmentarzu. Dzięki dorocznym kwestom i wsparciu konserwatora zabytków sukcesywnie odnawiane są najstarsze pomniki.

 źródła:

1. Janina Biegalska, Historia wsi Niedrzwica Kościelna (do roku 1939), Lublin 2000.

2. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 1 - powiat bełżycki, Warszawa 1960

Grafika losowa