Dzisiejsza data:

W początkach XIX wieku istniała tu drewniana kaplica unicka (od 1810 filia parafii Horodyszcze).

          Podczas prześladowań unitów w latach 70-tych została zamieniona na cerkiew prawosławną. Polubicze były jedną z trzech miejscowości (obok Pratulina i Drelowa), w których starcia na tle religijnym z władzami rosyjskimi przybrały najgwałtowniejszy obrót (zabici i ranni), a represje były dotkliwe.

          W 1917 kaplica została rekoncyliowana jako świątynia już (rzymsko)katolicka, parafię św. Jana Ewangelisty erygowano w 1919 roku. Budynek był w fatalnym stanie. Z powodu biedy i braku fundatora, zamiast budować nowy kościół, w 1921 zakupiono nieużywaną drewnianą cerkiew pounicką z Opola - Podedwórza. Została przewieziona do Polubicz w częściach setką furmanek. „Składanie” z tych części i materiału uzyskanego z rozbiórki kaplicy nowego kościoła trwało trzy lata.

          W latach 20-tych zbudowano też nową, drewnianą plebanię (piętrowa, dwutraktowa, z sienią na osi) a Franciszek Maksymiuk z wykonał trzy stylowe dębowe ołtarze. W 1936 kościół wzbogacił się o organy. Podczas II wojny światowej zaginęły zabytkowe dzwony pochodzące jeszcze z kaplicy unickiej.Po wojnie do kościoła dobudowano wieże, a dachy pokryto blachą. W połowie lat 50-tych wybudowano dzwonnicę.

          Kościół jest drewniany, konstrukcji zrębowej (zrąb z bali sosnowych) z lisicami, oszalowany, na podmurówce. Z więźbą dachową krokwiowo-stolcową, stolce w linii międzynawowych podciągów wspartych słupami z mieczami. Orientowany, trójnawowy, pseudobazylikowy (nawa główna nieco wyższa od naw bocznych, ale bez własnych okien). W rzucie ma kształt wydłużonego prostokąta, składa się z korpusu nawowego, prezbiterium, zakrystii oraz kruchty. Prezbiterium jest węższe i zamknięte trójbocznie, ujęte po bokach prostokątnymi, piętrowymi zakrystiami, które wysokością równe są korpusowi nawy.

          Korpus nawowy jest dwuwieżowy, razem z partią wieżową nakryty dwuspadowym dachem. Kilka lat temu fasada z (do tej pory) dwukondygnacyjnymi, kwadratowymi wieżami i wysokim trójkątnym szczytem, ozdobionym ślepym okulusem w promienistej glorii, nabrała nowego wyglądu. A to za sprawą nowych wież - nieco wysuniętych przed lico fasady, z arkadowymi prześwitami, zwieńczonych cebulastymi hełmami. Dzięki okapowemu daszkowi biegnącemu w poprzek wież i szczytu fasada (tak jak i wieże) zyskała dodatkową kondygnację. Na kalenicy korpusu od wschodu wznosi się czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę. Okna zamknięte są półkoliście, w profilowanych opaskach.

          Wnętrze jest kryte stropami, nawa główna i prezbiterium kolebkowym (Maraśkiewicz – pozorne sklepienia trójboczne, podwieszone pod więźbą), nieco obniżonym nad zamknięciem, natomiast nawy boczne, zakrystia i kruchta płaskimi. Nawy boczne są wąskie, oddzielone od nawy głównej rzędami słupów (wysokich, czworobocznych, o zwężających się ku górze cokołach i płaskich trójkątnych głowicach z rzeźbionym motywem tzw. zakopiańskiego słońca), które tworzą rodzaj arkad. Do zachodniej ściany nawy przylega chór wsparty na dwóch kwadratowych filarach. Ozdabia go parapet z profilowanym gzymsem. Nawa główna otwiera się na nieco niższe prezbiterium trójbocznym łukiem tęczowym. Podłogi deskowe, w nawach bocznych ułożone są „w jodełkę”.

          Wyposażenie wnętrza pochodzi w większości z okresu międzywojennego - neobarokowe ołtarze, stylowa, drewniana chrzcielnica, dwa konfesjonały (z motywem tzw. zakopiańskiego słońca w szczycie zaplecka). Ze starszego są pocerkiewne (2 połowa XIX wieku) feretrony, XIX-wieczne obrazy. Wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem – pounicki, odnowiony i umieszczony w ołtarzu głównym w 1964 ma pochodzić z XVI/XVII wieku (choć wg Katalogu zabytków... to dzieło XIX-wieczne). XVII-wieczne rzeźby (VI stacja Drogi Krzyżowej i św. Sebastian) pochodzące prawdopodobnie ze Śląska przywieziono po II wojnie światowej z Opola. Są jeszcze barokowe krucyfiksy i kielich. Oraz brązowy medal „Braciom Rusinom...”, wybity w 1874 w Paryżu przez Koło Emigracji Polskiej według projektu C. K. Norwida. Topamiątka prześladowań unitów – na rewersie widniejeinskrypcja „Województwo podlaskie i lubelskie: Polubicze - Drelów - Pratulin”.

Źródła:

1. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 2 – powiat Biała Podlaska, Warszawa 2006

2. Janusz Maraśkiewicz, Aneta Semeniuk, Drewniane budownictwo sakralne. Powiat Biała Podlaska, Lublin 2001

Grafika losowa