W połowie XVIII wieku przy tzw. tracie żelechowskim w Rykach wzniesiono kościół św. Jakuba.

            W początkach XX wieku był on jeszcze w dobrym stanie, ale już za mały na potrzeby powiększającej się wciąż parafii. Starania o wybudowanie większego kościoła rozpoczęto w 1900, zgoda władz carskich została wydana dość szybko. Ale budowę (według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego) rozpoczęto dopiero w 1908, po uzbieraniu odpowiedniej kwoty. Trwała ona pięć lat. Jeszcze przez prawie rok po jej zakończeniu czynny był też stary kościół. Później nieużywany, popadł w ruinę, ostatecznie rozebrano go w 1944 roku.

Kościół w Rykach frontem zwrócony jest na północny wschód, w stronę szosy Lublin-Warszawa. Jest murowany z cegły, oparty na kamiennych fundamentach i posadowiony na cokole z obrobionego granitu polnego, w stylu neogotyckim. Elewacje pozostawiono w czerwonej cegle, kontrastujące z nią białe tynki wypełniają jedynie pola dekoracyjnych blend (w fasadzie i szczytach) oraz płaszczyzny fryzów wieńczących ściany. Kościół ma rzut wydłużonego krzyża. Jego monumentalną bryłę tworzą: strzelista wieża frontowa, trójnawowy, halowy korpus, szeroki transept oraz prostokątne i zamknięte trójboczną absydą prezbiterium. Przy południowym boku prezbiterium znajduje się zakrystia, przy północnym kaplica. Po bokach wieży, korpusu, kaplicy i zakrystii umieszczonych jest kilka niewielkich przedsionków.

W bryle kościoła (i zabudowie Ryk) dominuje wieża. Jest kwadratowa, pięciokondygnacyjna, zwieńczona smukłą iglicą ze sterczynami i ostrołukowymi prześwitami. Do północno-wschodniego narożnika wieży przylega ośmioboczna wieżyczka, której wnętrze mieści klatkę schodową na chór muzyczny i poddasze.

Fasada kościoła jest trójosiowa. Oś środkową zajmuje frontowa elewacja wieży. W dole mieści ona portal z wejściem głównym, nad nim trójkątny szczyt (z ostrołukowymi blendami i posągiem Chrystusa), a jeszcze wyżej otwory okien i prześwitów dzwonnych. W osiach bocznych są niewielkie budynki krucht, a nad nimi ściany szczytowe korpusu. Elewacje krucht w dole mieszczą otwory wejść, a wyżej ostrołukowe blendy.

Szczyty korpusu i transeptu są schodkowe, zdobione sterczynami oraz blendami w formie ślepych, ostrołukowych okien z maswerkami. Boczne elewacje korpusu oraz elewacje transeptu, zakrystii i kaplicy wieńczy fryz z czworoliści uformowanych w cegłach.

Otwory wejściowe do kościoła w fasadzie oraz przedsionkach zakrystii i kaplicy są ostrołukowe, a otwór głównego wejścia ponadto oprofilowany uskokowym portalem. Pozostałe otwory wejściowe są prostokątne i zamknięte łukiem odcinkowym. Wszystkie otwory okienne i prześwity dzwonne są ostrołukowe. Okna w korpusie nawowym, bocznych ścianach transeptu i absydzie są dwudzielne, z ceglanymi ramami i pseudomaswerkowymi zwieńczeniami. Te w ścianach szczytowych transeptu są czterodzielne i mają ceglane ramy. Pozostałe okna są mniejsze i bez podziałów.

Korpus nawowy, transept i prezbiterium nakryte są dachami dwuspadowymi, nieznacznie załamanymi ponad nawami bocznymi oraz budynkami zakrystii i kaplicy. Nad absydą prezbiterialną dach zakończony jest trójpołaciowo. Nad przedsionkami dachy pulpitowe. Ściany na zewnątrz opięte są uskokowymi skarpami

Ściany wewnątrz są otynkowane na gładko, jedynie w nawach bocznych, lożach i obramieniach prześwitów, którymi loże otwierają się na prezbiterium, pozostawiono je w surowej cegle (wtórne odsłonięcie spod tynków w 1969). Nawy oddzielone są od siebie masywnymi filarami wspartymi na ośmiobocznych cokołach. Filary są walcowate, ale dzięki oprofilowaniu ich trójkątnymi służkami zbliżają się w przekroju do formy gwiazdy wieloramiennej. Prezbiterium ma szerokość nawy głównej, w jego bokach umieszczone są podwójne, ostrołukowe prześwity, poprzez które można z lóż (umieszczonych ponad zakrystią i kaplicą) śledzić nabożeństwo. Nad kruchtą główną umieszczony jest chór muzyczny o szerokości nawy głównej. Sklepienia w całym kościele są kryształowe, rozpięte na łuku ostrym.

Wyposażenie kościoła jest głównie neogotyckie. Ołtarz główny w formie tryptyku (oraz m.in. balustradę chóru) także zaprojektował Dziekoński. Jest on rzeźbiony w drewnie, ze złoconymi elementami dekoracyjnymi. W środku znajduje się obraz Chrystusa Ukrzyżowanego pędzla Leona Wyczółkowskiego (olej na płótnie), ofiarowany parafii przez malarza na pamiątkę jego związków z Rykami. Neogotyckie są też stalle w prezbiterium, ambona, ołtarz boczny Matki Boskiej, ołtarz boczny św. Jakuba Apostoła. W ramionach transeptu znajdują się współczesne ołtarze wyrzeźbione z piaskowca.

Część wyposażenia przeniesiono z kościoła św. Jakuba Apostoła., m.in. późnogotycki, drewniany krzyż (zawieszony w wejściu głównym), barokowo-ludowy krucyfiks (połowa XVIII wieku), XVII-wieczny, późnobarokowy obraz św. Mikołaja Biskupa i barokowy obraz św. Anny (2 połowa XVII wieku) - oba w rokokowych ramach, obraz Matki Boskiej Śnieżnej (2 połowa XVII wieku) - wczesnobarokowy, w srebrnej, trybowanej i pozłacanej sukience.

Źródła:

1. Krystian Pielacha, Dzieje parafii w Rykach, Ryki 2008

2. Jerzy Żywicki, Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 2008