Kościół pod wezwaniem św. Jana Nepomucena w Suścu

           Poprzedni kościół, drewniany, według tradycji został wzniesiony z materiału po rozebranym na przełomie XVIII/XIX wieku kościele (pierwotnie cerkwi unickiej) ze wzgórza Zamczysko.

           Obecny został wzniesiony w latach 1862 - 1868 jako świątynia filialna parafii Tomaszów Lubelski (parafię w Suścu erygowano na początku XX wieku), ufundowany przez Zamoyskich. W 1983 w miejsce drewnianej zakrystii z 1918 wystawiono nową, murowaną, dobudowano też murowaną kaplicę Najświętszej Maryi Panny z Lourdes.

            Kościół ma charakter barokowo-klasycystyczny. Jest orientowany, murowany z cegły i otynkowany. Salowy (bez wyodrębnionego prezbiterium), na rzucie prostokąta zamkniętego od wschodu trójbocznie. Od frontu jest czworoboczna kruchta, od południa i północy takież zakrystia i kaplica.

            Na zewnątrz naroża ujęte są lizenami, górą elewacje obiega belkowanie. Ściany kruchty mają podziały ramowe. Elewacja frontowa zwieńczona jest ujętym w obeliski murem attykowym. Ponad nim wznosi się szczyt ze spływami i półkolistym ogzymsowanym przyczółkiem. Pośrodku szczytu jest okulus. Kruchta zwieńczona jest trójkątnym, ogzymsowanym szczytem. Otwory wejściowe są prostokątne, w szerokich opaskach, okna zamknięte półkoliście. Dachy nad kruchtą i nawą dwuspadowe (ten drugi od wschodu zakończony trójpołaciowo), kryte blachą.

            Wewnątrz kościół nakryty jest sufitami (ze współczesną polichromią w nawie). Drewniany chór muzyczny jest wsparty na dwóch kolumnach, ma prosty parapet. W nowszym ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Jana Nepomucena (zapewne 1. połowa XIX wieku) i obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. W ołtarzu bocznym (po prawej stronie nawy) z końca XIX wieku jest współczesny wizerunek Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Na przeciwległej ścianie kościoła umieszczony XIX-wieczny obraz św. Mikołaja biskupa (dawniej w ołtarzu bocznym). Cześć wyposażenia kościoła pochodzi z dawnej świątyni. Prospekt organowy jest późnobarokowy (XVIII wiek). Kropielnica z białego marmuru, chrzcielnica, konfesjonał, ławki - współczesne. Na wyposażeniu jest feretron z końca XVIII wieku, z obrazami Matki Boskiej Różańcowej i św. Jana Nepomucena; krzyż procesyjny z 1. połowy XIX wieku; późnobarokowy krucyfiks (XVIII wiek). barokowa puszka (koniec XVII wieku lub początek XVIII wieku), miedziany kociołek na wodę (1. połowa XIX wieku). Obok świątyni stoi stary, kamienny krzyż (XVII wiek?) - według tradycji pochodzący ze wzgórza Zamczysko.

            Dzwonnica została wzniesiona w 2. połowie XIX wieku. Jest drewniana, o konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana deskami. Ma plan czworoboku i trzy rozdzielone gzymsami okapowymi kondygnacje, w każdej listwowanie i arkadkowanie. Dolna kondygnacja (z wejściem ujętym w niewielki ganek z dwuspadowym daszkiem) zwęża się ku górze. Górna jest otwarta z każdej strony trzema arkadowymi przeźroczami. Dach jest namiotowy, pobity gontem. Wewnątrz dzwon z 1840 roku. Tuż obok w 1974 wybudowano nową dzwonnicę (konstrukcja metalowa).

            Budynek dawnej plebanii, wzniesiony około połowy XIX wieku, został rozebrany w 1994 roku. Był on drewniany (o konstrukcji zrębowej), oszalowany, parterowy, z mieszkalnym poddaszem. Miał plan wydłużonego prostokąta, wnętrze dwutraktowe z sienią na przestrzał na osi. Wewnątrz były sufity, w sieni belkowy strop i ceglana posadzka. Dach naczółkowy z okapem, kryty gontem.

źródła

1. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII, z. 17 - Tomaszów Lubelski i okolice, Warszawa 1982

2. M. Pizun, Susiec i okolice, Susiec 2000