Dzisiejsza data:

Ruiny zamku w Kryłowie

           W XVI wieku Kryłów (kiedyś miasto, dzisiaj osada) był własnością Ostrorogów. Około połowy XVII wieku przeszedł w ręce Radziejowskich, następnie Prażmowskich, Jeżewskich, Chrzanowskich i Horodyskich. Na wschód od osady, na wyspie otoczonej ramionami Bugu zachowały się ruiny zamku, na południe od niej – pozostałości założenia pałacowego.

           Jak podaje Katalog zabytków…, zamek był wzmiankowany w 1585 jako twierdza, zapewne istniał wcześniej. Obecny wzniesiony został w 4. ćwierci XVI wieku lub w początku XVII wieku przez Jana Ostroroga, podczaszego koronnego, kasztelana i wojewodę poznańskiego. Według autorów Dziejów miejscowości… Kryłów był wzmiankowany w 1520 jako „castrum”, natomiast sam zamek istniał już w XV wieku. Początkowo był drewniany, prawdopodobnie pod koniec tego wieku Mikołaj Tęczyński (zm. 1497) rozpoczął budowę murowanego. Dokończył ją jego syn Jan.

            Zamek był kilkakrotnie przebudowywany, w 1656 został zdobyty i częściowo zniszczony przez Szwedów, potem przez Rosjan, ostatecznie wysadzili go Kozacy. Odbudował go Hieronim Radziejowski. Po przejęciu Kryłowa przez Krzysztofa Towiańskiego a potem Prażmowskich zamek stał opuszczony i zaniedbany. Kolejnych zniszczeń dokonali w 1710 Szwedzi. W 1753 zamek był już w ruinie.

            Pozostałości założenia obronnego położone są w południowo-zachodniej części wyspy. Było ono murowane z cegły o układzie polskim. Miało rzut zbliżony do trójkąta o lekko załamanym boku zachodnim. Zachował się zarys biegu kurtyn, wielka basteja na narożu północnym oraz ślady bastei (?) od południa, wschodu i może dodatkowego działa na załamaniu kurtyny zachodniej. Od północnego wschodu widoczne są ślady pierwotnego dojazdu.

           Basteja północna, oblicowana cegłą, ma rzut równoległoboku o ostrym kącie zewnętrznym. Jest dwukondygnacyjna, o lekko pochyłych ścianach (niegdyś była wyższa, być może z pomieszczeniami mieszkalnymi w górnych kondygnacjach). W przyziemiu częściowo zachowały się sklepienia kolebkowe. W obu kondygnacjach (oddzielonych gzymsem kordonowym) są duże otwory strzelnicze zamknięte odcinkowo.

            Zachowały się ponadto niewielkie fragmenty muru na południowy wschód od bastei oraz na pozostałościach dział od południa i zachodu.

źródła:

Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 6 – powiat hrubieszowski, Warszawa 1964

J. Żywicki, Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998

Dzieje miejscowości gminy Mircze – powiat hrubieszowski, opr. E. Niedźwiedź i in., Mircze 2008

Grafika losowa