Dzisiejsza data:

Wielka Synagoga

            Budynek Wielkiej Synagogi jest późnobarokowy, orientowany, murowany z cegły i otynkowany, w części środkowej podpiwniczony. Ma rzut prostokąta, pierwotnie był jednokondygnacyjny. Część główną stanowi kwadratowa, dwukondygnacyjna sala modlitw (męska). Wzdłuż jej boków północnego i południowego przylegają dwa prostokątne, parterowe babińce (modlitewnie dla kobiet). W narożach fasady znajdują się dwa piętrowe alkierze, a pomiędzy nimi prostokątny przedsionek z trzecim babińcem na piętrze. Układ architektoniczny jest typowy dla obiektów synagogalnych, jednak z uwagi na ciekawe rozwiązania elewacji frontowej, zbliżony do fasad pałacowych.

            Naroża budynku na zewnątrz są zaokrąglone, elewacje mają podziały lizenowo-ramowe zwieńczone uproszczonym, przełamującym się belkowaniem. W przyziemiu alkierzy znajdują się arkadowe podcienia. Okna w sali modlitw mają profilowane, uszakowate obramienia. Okna w babińcach, alkierzach i w parterze przedsionka zamknięte są łukiem segmentowym (odcinkowym), te na piętrze są większe, o wykroju koszowym. Babińce zwieńczone są attykami z falującym grzebieniem i kulistymi sterczynami w narożach. Sala modlitw i alkierze mają dachy łamane polskie, babińce i przedsionek pulpitowe, wszystkie kryte blachą.

            Sala modlitw nakryta jest dziewięciopolowym sklepieniem kolebkowo-krzyżowym na gurtach. Gurty te spływają na cztery kolumny o wysokich cokołach i stylizowanych, jońskich głowicach z impostami oraz na analogiczne pilastry przyścienne. Pomiędzy kolumnami niegdyś znajdowała się bima (podwyższenie z pulpitem do czytania Tory). Dziś w tym miejscu stoi jej rekonstrukcja wykonana w 2004 na podstawi fotografii sprzed 1934 roku. Na sklepieniu, w zworniku każdego przęsła znajdują się czworolistne medaliony wypełnione stiukowymi reliefami o treści symbolicznej, o motywach roślinnych i zoomorficznych.

            Sklepienia w babińcach i przedsionku są kolebkowe z zaostrzonymi lunetami, w alkierzach nowsze stropy. Babińce otwarte są do sali modlitw przeźroczami zamkniętymi łukiem odcinkowym. Wielkie okna zamknięte są półkoliście, mają profilowane, uszakowate obramienia wsparte na nadwieszonych służkach.

            Jedyne oryginalne wyposażenie sali modlitw to neobarokowy aron ha-kodesz (szafa ołtarzowa służąca do przechowywania rodałów czyli zwojów Tory) z 1936, wykonany w stiuku (i polichromowany) po spaleniu się pierwotnego, drewnianego podczas pożaru w 1934 roku. Ulokowany na ścianie wschodniej, ma trzy kondygnacje zdobień. W górnej części wykorzystano formę tablic Dekalogu jako świetlik okienny. Parochet (ozdobna tkanina zasłaniająca aron ha-kodesz) został zakupiony przez muzeum w 2002 roku.

Grafika losowa