Dwór Du Château w Hrubieszowie
Według Katalogu Zabytków… został on wzniesiony w 1791 (data w naczółku) na miejscu dawnego zamku, spalonego w XVII wieku. Teresa Fabijańska-Żurawska natomiast przypuszcza, że mógł on powstać wcześniej, za czasów Franciszka Salezego Jezierskiego, ostatniego starosty hrubieszowskiego (1727 – 1772), a data 1791 może się odnosić do budowy portyku.
Dwór powstał w tym samym czasie, co plebania znajdująca się dzisiaj przy kościele pod wezwaniem św. Mikołaja i zapewne był dziełem tego samego architekta. Od 1850 należał do Piotra Aleksandra Du Château, mieściła się tu apteka. Około połowy XIX wieku dobudowano oficynę wschodnią, w 1941 – oficynę zachodnią, wzorowaną na poprzedniej, w tym czasie budynek został przekształcony. Obecnie mieści się tu Muzeum im. ks. Stanisława Staszica.
Dwór jest położony niedaleko rynku miejskiego, na płaskowyżu schodzącym ku rzece, otoczony ogrodem. Jest on murowany z cegły i otynkowany, frontem zwrócony na północ, barokowo-klasycystyczny. Ma rzut prostokąta, jest parterowy z mieszkalnym poddaszem. Pod częścią wschodnią znajdują się obszerne, sklepione kolebkowo piwnice. Od frontu na osi jest wgłębny, czterokolumnowy, piętrowy portyk. Podtrzymuje on szczyt ze spływami po bokach. W szczycie jest otwór o wykroju czworoliścia w profilowanym obramieniu, nad nim data 1791. Okna są prostokątne, te w portyku w profilowanych obramieniach. Budynek nakrywa dach łamany (z lukarnami), kryty blachą, pod okapem biegnie profilowany gzyms.
Układ wnętrza jest dwutraktowy, z sienią i salonem na osi, częściowo przekształcony w 1941. W niektórych pomieszczeniach wschodniej części korpusu zachowały się sklepienia kolebkowe.
Oficynę wschodnią połączono z dworem od południa nowym budynkiem (może w 1941). Jest ona murowana z cegły i otynkowana, prostokątna, parterowa, z piwnicami o sklepieniach kolebkowych. Wnętrze miało niegdyś zapewne układ półtraktowy, z korytarzem od dziedzińca, obecnie przekształcony. Dach jest naczółkowy, kryty blachą.
źródła:
-
T. Fabijańska-Żurawska, Hrubieszów – dzieje miasta i jego zabytków, Hrubieszów 1993
-
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII – woj. lubelskie, z. 6 – powiat hrubieszowski, Warszawa 1964
