Dzisiejsza data:

Dwór w Stryjnie

           Pierwotny zespół dworski został wzniesiony w XVI wieku przez Stryjeńskich. Obecny pochodzi z 2. połowy XVIII wieku. Położony jest na lewym brzegu rzeki Giełczwi, na wzniesieniu, z dwóch stron otoczony stawami. Składa się z dworu frontem zwróconego na wschód, prostopadłej do niego oficyny od północy, pozostałości parku na jego tyłach oraz budynku gospodarczego od południa.

           Dwór został przebudowany i powiększony około 1880 przez architekta Kornela Gabrielskiego, po 1945 roku adaptowany na cele szkolne (obecnie mieści się tu szkoła podstawowa).

           Budynek dworu jest murowany z cegły i otynkowany, późnobarokowy, przekształcony w neobarokowy. Pierwotna część jest parterowa, z poddaszem przekształconym około 1880 na mieszkania. Przylegają do niej późniejsze, obszerne przybudówki – piętrowa od południa i parterowa z pięterkiem od północy. Budynek jest częściowo podpiwniczony.

           Ma rzut prostokąta, z silnie wysuniętymi do tyłu dwoma bocznymi ryzalitami o zaokrąglonych narożach. Prostokątny ryzalit od frontu (ujęty szczytem ze spływami i sterczynami) został dobudowany około 1880, zapewne w miejsce dawnego portyku.

           Dekoracja elewacji także została przekształcona około 1880. Prostokątne okna ujęte są w uszate obramienia z kluczem. Dach łamany, czterospadowy, z wystawkami, kryty blachą. Wnętrze dwutraktowe, przebudowane.

           Oficyna jest murowana z kamienia i cegły, otynkowana, na rzucie prostokąta, pięcioosiowa. Od frontu parterowa, od tyłu na wysokich suterenach mieszczących rząd pomieszczeń sklepionych kolebkowo z lunetami. Narożniki podparte są nowszymi skarpami. Elewacje podzielone gzymsem kordonowym i zwieńczone gzymsem profilowanym. Dach czterospadowy ze świetlikami.

           Wnętrze ma układ dwutraktowy, z dwiema sieniami. Jedna nakryta jest sklepieniem kolebkowym, w drugiej widoczny ślad po nim. W pozostałych pomieszczeniach są stropy.

           Jak pisze L. Świetlicki, pierwotnie w oficynie mieszkała administracja i służba dworska, w piwnicach mieściła się pralnia.

           Wokół dworu zachowały się pozostałości parku z XVIII – XIX wieku, resztki szpalerów grabowych oraz grup starodrzewu o układzie krajobrazowym. Od frontu jest zajazd z gazonem. W południowej części parku zachowały się ruiny murowanej z cegły i kamienia budowli zwanej grotą (o niewiadomej proweniencji). Podczas II wojny światowej została rozebrana przez Niemców, materiał przeznaczono na chodniki i remont mleczarni.

           Budynek gospodarczy powstał w 1. połowie XIX wieku, został przekształcony około 1880. Jest murowany z kamienia i otynkowany, parterowy, z piętrową wystawką od frontu, wspartą na dwóch słupach. Ma rzut prostokąta, wnętrze przekształcone. Dach jest dwuspadowy. Według tradycji mieściła się tu stajnia i wozownia. L. Świetlicki pisze, że była to luksusowa stajnia, wyłożona kaflami i lustrami.

                                                                        Opracowała Marta Goździk

Źródła:

Dzieje gminy Rybczewice, red. L. Świetlicki, Rybczewice – Piaski – Lublin 1996

Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 8 – powiat krasnostawski, Warszawa 1960

Grafika losowa