Dworek Werchrackiego w Lubartowie
Dziewiętnastowieczny dworek przy ulicy Kościuszki nr 29 to siedziba Muzeum Ziemi Lubartowskiej (przez wiele lat Muzeum Regionalne)
Według lokalnej tradycji miał być to dom gen. Józefa Dwernickiego, dowódcy ułanów stacjonujących w Lubartowie. Rzeczywiście do powstania listopadowego Lubartów był miejscem stacjonowania 1 Pułku Ułanów (w samym mieście rozlokowano sztab oraz 1 szwadron), którym dowodził płk Jan Tomicki a w 1830 roku płk Ludwik Bukowski. Gen. J. Dwernicki w latach 1815–1829 był dowódcą 2 pułku ułanów stacjonującego początkowo w Krasnymstawie potem w Suwałkach, w 1830 objął dowództwo 3 pułku strzelców konnych w Sieradzu.
Właścicielem dworku był natomiast z pewnością wieloletni notariusz lubartowski Leon Lassota, który zamieszkiwał tu wraz z rodziną. Po śmierci notariusza jego spadkobiercy odsprzedali dom powiatowemu lekarzowi weterynarii Stefanowi Norbertowi Werchrackiemu, który zamieszkał tu wraz z synem Ryszardem (zginął w powstaniu warszawskim). W części budynku mieściło się biuro weterynarza powiatowego. Z tyłu budynku aż do ul. Browarnej ciągnął się ogród (dziś teren ten zajmują bloki przy ul. Kościuszki). We wrześniu 1944 roku staraniem żołnierzy Zapasowego Pułku Piechoty w budynku uruchomiono jedną z pierwszych na Lubelszczyźnie świetlic miejskich.
Wobec braku pomieszczeń dla organizującego się staraniem regionalistów muzeum w lipcu 1958 roku dr Stefan Werchracki, członek Towarzystwa Miłośników Ziemi lubartowskiej, odstąpił jeden z zajmowanych przez siebie pokoi na magazyn gromadzonych eksponatów. Jednocześnie testamentem przekazał cały budynek dla muzeum. W kolejnych latach muzeum (status taki placówka otrzymała w dniu 1 stycznia 1966 roku) powiększało się o drugie i trzecie pomieszczenie, ostatecznie w roku 1983 przejęło cały budynek. W latach 1983-1989 przeprowadzono remont generalny, wymieniając praktycznie wszystkie ściany konstrukcyjne, stropy, więźbę dachową i pokrycie dachu oraz stolarkę okienną i drzwiową.
W swoich zbiorach Muzeum posiada ponad 2 500 eksponatów, które reprezentują następujące dziedziny: etnografia, historia, sztuka, numizmatyka i archeologia.
Jednymi z najciekawszych zabytków są nieliczne, piękne wyroby z lubartowskiej wytwórni fajansu (założona przez Henryka Łubieńskiego funkcjonowała tutaj w latach 1840-1850). Najbogatszy zbiór stanowią eksponaty etnograficzne świadczące o kulturze ludowej powiatu lubartowskiego. Wśród nich są ciekawe przykłady sztuki ludowej (wyroby plecionkarskie, wycinanki, rzeźba i lubartowskie stroje ludowe z przełomu XIX i XX wieku) oraz rzemiosła (wyroby garncarskie, tkackie, narzędzia rolnicze oraz przedmioty domowe codziennego użytku). Muzeum posiada zbiór żelazek na węgiel drzewny i z tzw. „duszą”. Ponadto są tu interesujące dokumenty archiwalne, księgozbiór regionalny, historyczne sztandary harcerskie i szkolne oraz niewielki zbiór najstarszych pocztówek Lubartowa i starych fotografii, a także spuścizny po Wandzie Śliwinie uznanej literatce i regionalistce.
Muzeum czynne jest od poniedziałku do piątku w godzinach 8 – 16. w soboty od 10 – 14 (po uzgodnieniu).
