Dzisiejsza data:

Na północno-zachodnim skraju Nosowa stoi dwór (właściwie pałacyk) wzniesiony po połowie XIX wieku, być może według projektu Henryka Marconiego. W 1890 został on rozbudowany. Od końca XVIII wieku do 1945 Nosów był własnością Wężyków (w latach 1888 - 1905 Wilhelma). Po II wojnie światowej we dworze znajdowały się mieszkania pracowników PGR. Od 1990 to własność prywatna, pieczołowicie odrestaurowana.

          Dwór jest neorenesansowy, w typie nieregularnej willi włoskiej. Frontem zwrócony na północ. Murowany z cegły i otynkowany. Ma parterowy korpus na planie wydłużonego prostokąta. Od zachodu przylega do niego niska przybudówka. Od wschodu - piętrowe skrzydło na planie zbliżonym do kwadratu. Skrzydło to dobudowano pod koniec XIX wieku. W ten sposób przekształcono dwór w nieregularny pałacyk w modnym wówczas stylu neorenesansu włoskiego. Dwór w Nosowie został przebudowany na wzór podobnego obiektu w Minodze koło Krakowa, którego właścicielem był Teofil Wężyk, brat Wilhelma. Stąd przypuszczenie, że Filip Pokutyński, projektant pałacyku w Minodze, mógł być też czynny przy rozbudowie rezydencji w Nosowie.

            Korpus jest siedmioosiowy, w narożach ma wyższe filary i trójosiową, zryzalitowaną część środkową w elewacji południowej. Ujęta jest ona w filary z machikułami i zwieńczona niskim, wyłamanym szczytem z rozetą. Od południa jest też taras, od frontu drewniany ganek. Skrzydło wschodnie jest dwukondygnacyjne, ze strychowym mezzaninem (półpiętrem), trójosiowe, na narożach opilastrowane. Od północy na piętrze znajduje się żeliwny balkon.

            Układ wnętrz jest dwutraktowy, symetryczny, na osi jest salon poprzedzony sienią, w skrzydle wschodnim schody. Okna są prostokątne, mają profilowane opaski i trójkątne naczółki. Te w południowym ryzalicie ujęte są w arkadowe obramienia na pilastrach, z wieńcami ze wstęgami. W środkowej arkadzie znajduje się wiązany monogram S[eweryn] W[ężyk]. Ponad arkadami sztukaterie w formie gryfów w antytetycznym układzie.

            Dachy są płaskie, z szerokim okapem na drewnianych kroksztynach (cechy charakterystyczne dla włoskiego neorenesansu), kryte blachą. Nad korpusem jest dach trójspadowy, nad skrzydłem wschodnim czterospadowy, nad przybudówką dwuspadowy. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się fragmenty stolarki drzwiowej i okiennej oraz dwa piece kaflowe z ceramicznym zwieńczeniem w formie fryzu o motywach puttów, ptaków, wici roślinnej i palmet.

           Wokół dworu rozciąga się park krajobrazowy założony w tym samym czasie, kiedy wybudowano dwór, z okazami starych drzew. Przed dworem, od północy, jest owalny podjazd z gazonem, na osi kasztanowcowa aleja dojazdowa. Od południa jest ogród o założeniu osiowym, z dużym wnętrzem. Zamyka go stara, soliterowa lipa drobnolistna. Po lewej stronie dworu jest chłodnik ze starych kasztanowców, częściowo wycięty. Pierwotnie był on otoczony murem kamiennym, który został rozebrany około 1960 roku. Przy alei dojazdowej stoi betonowa figura Matki Bożej Niepokalanie Poczętej z lat 20-30-tych XX wieku.

            Zachowały się też budynki gospodarcze z początku XX wieku. Od zachodu do podjazdu przylega neoklasycystycznastajnia z 1920 roku. Jest murowana z cegły i otynkowana, na planie podkowy, parterowa. Okna ma półkoliste, w arkadowych płycinach, otwory drzwiowe zamknięte półkoliście. Ramiona podkowy mają wydzielone okapami szczyty z drzwiami do ładowania siana. Dachy dwuspadowe, kryte dachówką.

            Na północ od dworu, na skraju parku i drogi stoi spichlerz z XIX/XX wieku. Jest murowany z łamanego kamienia i cegły, którą zastosowano w obramieniach otworów, węgłach, gzymsach i pasach oddzielających kondygnacje. Ma rzut prostokąta, jest dwukondygnacyjny. Okna są małe, w formie leżącego prostokąta. Otwór wejściowy znajduje się na osi elewacji północnej. Dach dwuspadowy, kryty dachówką. Jest jeszcze olejarnia z  XIX/XX wieku, murowana z cegły, na cokole z łamanego kamienia. Na planie prostokąta, dwukondygnacyjna. Od południa przylega równolegle niskie, prostokątne skrzydło. Dłuższe elewacje są siedmio-, krótsze czteroosiowe. W szczytowej ścianie skrzydła jest wielkie, półkoliste okno. Dachy dwuspadowe, kryte papą. Natomiast na północny zachód od parku stoi murowana krochmalnia i cztery czworaki, zbudowane w 1909 roku.

Źródła:

1.Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 2 - powiat Biała Podlaska, Warszawa 2006

2. Antoni Jodłowski, Dzieje obiektów zabytkowych z wybranych miejscowości północno-wschodniej części woj. lubelskiego, Biała Podlaska 2000

Grafika losowa