Brama Uściłuska

Uściługska, Brzeska, Klasztorna, Zamkowa, Bazyliańska 

           Brama Uściłuska na Górze Chełmskiej została wzniesiona około 1616 jako jeden z elementów systemu obronnego zamku chełmskiego, później zaadaptowana na klasztorną. Po zniszczeniach z XVII wieku została gruntownie przebudowana pod koniec XVII wieku/około połowy XVIII wieku. Pod koniec XIX wieku zlikwidowano przejazd (brama została zamieniona na budynek mieszkalno-gospodarczy), odtworzono go ponownie w 1965 roku. Ostatni remont obiektu przeprowadzono w 1998 roku.

           Jest ona barokowa, murowana z cegły i opoki, otynkowana. Na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjna. W przyziemiu znajduje się przejazd, zwężający się uskokowo przy wejściach i sklepiony kolebkowo z lunetami. Nad nim jest obszerna izba, do której prowadzą kręte schody wychodzące z podcienia dawnej wozowni. Elewacje frontowa i tylna są analogiczne, ujęte w obu kondygnacjach parami pilastrów toskańskich, które dźwigają profilowane, zadaszone gzymsy. Otwory bramne są arkadowe, ujęte pilastrami, po obu ich stronach znajdują się nisze zamknięte półkoliście. Opilastrowane szczyty ze sterczynami i spływami wolutowymi po bokach oraz uszkowatymi płycinami pośrodku tworzą złudzenie trzeciej kondygnacji. Zwieńczone są przerwanymi, ogzymsowanymi przyczółkami. Dach jest dwuspadowy, kryty blachą.

źródła

1. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII, z. 5 - powiat chełmski, Warszawa 1968

2. S. Korpysz, Z. Lubaszewski, Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego: zabytki architektury i budownictwa, Chełm 2009