Dzisiejsza data:

Kaplica pod wezwaniem św. Anny w Radzyniu Podlaskim

Na cmentarzu parafialnym znajduje się neogotycka (wg J. Zawady – eklektyczna z przewagą cech neogotyckich) kaplica pw. św. Anny.

            Została ona wzniesiona około 1853 – 1870 przez Korwin – Szlubowskich jako rodzinna krypta grobowa. W latach 1994 - 1999 pełniła funkcję świątyni parafialnej dla nowo utworzonej wówczas w Radzyniu parafii św. Anny.

            Kościółek zwrócony jest fasadą na północ, murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na wysokim, boniowanym cokole. Prostokątny, z niższą kruchtą i także nieco niższym od korpusu, pięciobocznym prezbiterium. Korpus i kruchta mają dachy dwuspadowe, prezbiterium – wielospadowy, wszystkie kryte są blachą. Naroża korpusu są wzmocnione parami dwuspadowych skarp. Do kruchty prowadzą jednobiegowe schody z żeliwną balustradą. Ostrołukowa arkada wejściowa wspiera się na neoromańskich, żelaznych kolumnach. Okna są ostrołukowe, z listwowym obramieniem (w części łukowej szerszym) i stylizowanymi, drewnianymi maswerkami. Ostrołukowe arkady prezbiterium wspierają się na kolumnach takich samych, jak te w kruchcie.

            W szczycie korpusu, w ostrołukowej niszy znajduje się figura Matki Boskiej (wsparta na żeliwnej konsolce), po jej bokach w okrągłych wnękach umieszczono popiersia aniołków. Do elewacji wschodniej przylega profilowany słup wsparty na konsoli – pseudoromańska kolumna. Dźwiga ona sygnaturkę przykrytą daszkiem i zwieńczoną krzyżem, co przypomina małą wieżyczkę. Na konsoli kolumny umieszczony jest okrągły, pięciopolowy kartusz z herbem Ślepowron Szlubowskich i herbami innych, spokrewnionych z nimi rodzin. W dolną część prezbiterium zostały wmurowane tablice nagrobne z 1. połowy XIX wieku, między innymi księży pochowanych w podziemiach kaplicy.

            Wewnątrz kaplica nakryta jest sklepieniem kolebkowym o przekroju ostrołukowym. W ścianach bocznych znajdują się po dwie ostrołukowe wnęki, prezbiterium oddziela ostrołukowa tęcza. Całość wnętrza zdobiły kiedyś polichromie oraz neogotycka snycerka ołtarzy i ławek (wyposażenie kaplicy zostało zdemontowane przed przejęciem jej przez parafię św. Anny). Posadzka wykonana jest z białego i czarnego marmuru kieleckiego, ułożonego w szachownicę.

            Na łuku tęczowym umieszczono dwie pamiątkowe tablice wymieniające pochowanych w krypcie pod kaplicą zmarłych z rodziny Szlubowskich i osób z nimi spokrewnionych. Ostatnią osobą, która w niej spoczęła (2010), była Kinga z Libiszowskich Doria Dernałowicz Korwin Szlubowska, synowa Bronisława Szlubowskiego – ostatniego, przedwojennego właściciela dóbr radzyńskich.

            Sam cmentarz parafialny istniał już w 1802. Najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z połowy XIX wieku, między innymi przypuszczalnie najstarszy nagrobek Stanisława Skorupskiego (zm. 1854). Charakterystyczne są pomniki z motywem oplatającego je bluszczu, między innymi Grzegorza Laskowskiego (zm. 1893) – z piaskowca i stiuku, utrzymany w stylu historyzmu oraz Włodzia Iżyckiego (zm. 1907) – w stylu art déco, z szarego piaskowca i stiuku. Wysokie walory artystyczne prezentują nagrobki w stylu art déco: Marylka Żochowskiego (zm. 1895), Stanisława Jacouemarta (zm. 1897), rodziny Rolla. Do najbardziej okazałych grobowców rodzinnych należy ten należący do Ośniałowskich, właścicieli Żabikowa – murowany i otynkowany, z żeliwnymi, odlewanymi drzwiami z 1873.

źródła:

S. Jarmuł, Szkice z dziejów Radzynia Podlaskiego i byłego powiatu radzyńskiego, Radzyń Podlaski 1995

Radzyń Podlaski. Miasto i rezydencja, red. G. Michalska, D. Leszczyńska, Radzyń Podlaski 2011

Renesans lubelski, opr. L. Dulik, Lublin 2013

Zawada J., Cmentarz parafialny w Radzyniu Podlaskim, Radzyński Rocznik Humanistyczny, t. 9, 2011

Grafika losowa