Kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tworyczowie

           Pierwotnie Tworyczów należał do parafii Mokrelipie. W latach 1932–1933, pod kierunkiem majstra Dankiewicza ze Szczebrzeszyna wybudowano tu drewniany kościół, początkowo jako filialny

           Parafia została erygowana w 1937. W latach 1943–1944 Niemcy przejęli kościół na magazyn. Po wojnie był on remontowany w latach 1956–1958, 1974 i 1979. W latach 80. XX wieku wybudowano obok nową, murowaną świątynię. Stary kościół (oraz drewniana dzwonnica z 1949) w 1987 został wpisany do rejestru zabytków.

           Kościół jest drewniany, o konstrukcji słupowo-ramowej, na podmurówce. Obustronnie oszalowany, na zewnątrz w układzie pionowym z listwowaniem. Naroża zaakcentowane są nałożonym na szalunek boniowaniem. Trójnawowy korpus ma plan prostokąta, z płytką kruchtą od frontu. Prezbiterium (od zachodu) jest węższe, zamknięte prosto, po jego bokach dwie prostokątne, symetryczne zakrystie.

           O oryginalności i malowniczości sylwetki kościoła stanowi bardzo wysoki dach nad korpusem nawowym, o załamanych połaciach, z lukarnami (znajdują się w nich okna oświetlające nawę główną). Od frontu kształtem nawiązuje on do dachu naczółkowego, do jego szczytu przylega dwuspadowy daszek kruchty z oknem chóru w trójkątnym szczycie i szerokim okapem szczytowym. Nad nawą wznosi się czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę, z prześwitem i namiotowym hełmem. Prezbiterium nakryte jest dachem trójspadowym. Otwory wejściowe i okienne są prostokątne.

           Wnętrze (pomalowane na olejno) nakryte jest płaskimi stropami na różnych wysokościach. Nawa główna jest najwyższa, oświetlona bezpośrednio oknami osadzonymi w lukarnach (od wewnątrz są one połączone wzdłuż przejściami w dolnych partiach strychu). Strop prezbiterium jest niższy, stropy naw bocznych jeszcze niższe, na wysokości podłogi chóru. Nawy boczne mają okna w ścianach zewnętrznych. Podłogi są deskowe. Nawy wydzielone pięcioma parami słupów, chór muzyczny wsparty na dwóch parach słupów.

           Jak pisze J. Górak, bryła kościoła i rozwiązanie wnętrza świadczą o przemyślanej koncepcji i śmiałym zastosowaniu nowych form, wybieganiu poza schematy. Autor projektu nie został nieustalony.

                                                                          Opracowała Marta Goździk

Źródła:

J. Górak, Kościoły drewniane Zamojszczyzny, Zamość 1986

G. Ruszczyk, Drewniane kościoły w Polsce 1918-39. Tradycja i nowoczesność, Warszawa 2001