Dzisiejsza data:

Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja a Grabowcu

           W 1394 Ziemowit IV, książę mazowiecki i bełski ufundował i uposażył kościół w Grabowcu (według J. i E. Niedźwiedziów na kościół pw. Niepokalanej Maryi Panny i św. Mikołaja przeznaczono dotychczasową drewnianą cerkiew), do parafii włączono 25 okolicznych wsi

           Kanonicznie parafia została erygowana w 1431 przez Jana Biskupca, biskupa chełmskiego. Kościół spłonął podczas najazdów tatarskich na początku XVI wieku, w 1603 notowany był kolejny drewniany. W 1635 rozpoczęto budowę murowanego, w 1671 był on wzmiankowany jako nowopowstały, ale prace wykończeniowe prowadzono jeszcze na początku XVIII wieku. Kościół został konsekrowany w 1715. W 1716, podczas wojny północnej jego wyposażenie zniszczyli Sasi. W 1814 spłonął w pożarze.

           Obecny został wzniesiony na miejscu poprzedniego w latach 1854 – 1856, według projektu A. Knapilskiego z Hrubieszowa, przez Fryderyka Libenaua z Krasnegostawu. Był remontowany pod koniec XIX wieku, w 1905 rozbudowano go.

           Kościół, usytuowany przy wschodniej pierzei rynku, jest późnoklasycystyczny, orientowany, murowany z cegły i otynkowany. Nawa prostokątna, prezbiterium węższe, zamknięte półkoliście, przy nim od północy zakrystia a od południa dawny składzik, obecnie kruchta. Do nawy od północy i południa przylegają dwie czworoboczne kaplice dobudowane w 1905, równe jej wysokością.

           Fasada rozczłonkowana jest boniowanymi pilastrami podtrzymującymi belkowanie z kostkowym gzymsem, po jej bokach półkoliście zamknięte nisze, dolne z rzeźbami. Szczyt trójkątny, zwieńczony krosnem na sygnaturkę (zapewne z 1905). Elewacje kaplic także ujęte boniowanymi pilastrami. Dachy dwuspadowe (nad prezbiterium niższy, zakończony półkoliście), kryte blachą.

           Wnętrze nakryte jest płaskim stropem, otwór tęczowy i arkady prowadzące z nawy do kaplic półkoliste. Ściany nawy dzielone (do wysokości podstawy łuków arkad) pilastrami. Polichromia, wykonana w 1953 przez Jerzego Leskiego, Witolda Skulicza i Adolfa Zdziarskiego została usunięta w 1973. W nowszym ołtarzu głównym (z lat 30. XX wieku) znajduje się barokowy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem (XVIII wiek) w srebrnych sukienkach. W jednym z ołtarzy bocznych XIX-wieczny obraz Cudu św. Walentego, pędzla Władysława Czachórskiego.

           Dzwonnica została wybudowana zapewnie równocześnie z kościołem. Jest murowana z cegły i otynkowana, czworoboczna, dwukondygnacyjna. Elewacje mają podziały ramowe, narożniki są boniowane. Dolna kondygnacja lekko zwęża się ku górze, w górnej znajdują się półkoliście zamknięte otwory dzwonowe, ujęte w opaski z kluczami. Dach jest namiotowy, kryty blachą.

Źródła:

Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII – woj. lubelskie, z. 6 – powiat hrubieszowski, Warszawa 1964

J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, Dzieje miejscowości gminy Grabowiec, powiat zamojski, Grabowiec–Zamość–Lublin 2011

 

Grafika losowa