Klasztor bazylianów w Chełmie 

           Klasztor bazylianów na Górze Chełmskiej został wzniesiony w latach1640-1649, w XVIII i XIX wieku nieco przekształcony. Po likwidacji zgromadzenia i kasacie unii w 1875 adaptowano go na mieszkania dla duchownych prawosławnych. Funkcje mieszkalne pełnił też w okresie międzywojennym i po wojnie. Po gruntownym remoncie w latach 1999-2001 budynek częściowo przeznaczono na potrzeby parafii.

           Jest on zwrócony frontem na południe, piętrowy, ze sklepionymi kolebkowo, trzykondygnacyjnymi piwnicami. Zbudowany na rzucie prostokąta (z przybudówką od zachodu), częściowo pozbawiony cech stylowych. Elewacje frontowa i tylna są dziewięcioosiowe (doliczając przybudówkę), elewacje boczne trójosiowe. Na zewnątrz kondygnacje oddzielone są podwójnym gzymsem kordonowym, gzyms wieńczący jest profilowany. Przęsło z wejściem wyodrębnione jest lizenami. Dach nad częścią główną jest czterospadowy o obniżonej kalenicy, nad przybudówką pulpitowy, oba kryte blachą. Przed wejściem głównym (od frontu) jest kolumnowy poryk, a przed zachodnim ganek na filarach, wychodzący na Ogród Różańcowy.

           Wnętrze jest trzytraktowe, z korytarzem w części środkowej i ciągami pomieszczeń w trakcie frontowym i tylnym oraz dwiema klatkami schodowymi. Pomieszczenia na parterze mają sklepienia kolebkowo-krzyżowe. Na piętrze całą szerokość budynku od zachodu zajmuje obszerna sala, zapewne dawny refektarz, sklepiona kolebkowo z lunetami.

źródła

1. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII, z. 5 - powiat chełmski, Warszawa 1968

2. S. Korpysz, Z. Lubaszewski, Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego: zabytki architektury i budownictwa, Chełm 2009