Położona na wzniesieniu, z widokiem na Janów Podlaski, dawna cerkiew neounicka.

          Pierwsza cerkiew unicka w tym miejscu istniała prawdopodobnie już w XVI wieku. Kolejna, wzmiankowana w 1741, spłonęła w 2 połowie XVIII wieku. Przed 1793 wzniesiona nową, niewielką, bez wieży nad kruchtą, pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Ta w 1875 została przejęta przez Rosjan i zamieniona na cerkiew prawosławną. Na początku XX wieku była już w bardzo złym stanie, ostatecznie rozebrano ją w 1930 roku.

         W jej miejsce, w latach 1929 - 1930 zbudowano nową, na potrzeby parafii neounickiej. Po I wojnie światowej erygowano dwanaście takich parafii w diecezji siedleckiej (Bubel, Pawłów, Dokudów, Hola, Kodeń, Kostomłoty, Połoski, Szóstka, Terespol, Zabłocie, Kijowiec, Biała Podlaska). Było to wyjście naprzeciw potrzebom dawnych unitów i próba przyciągnięcia do kościoła łacińskiego wiernych prawosławnych (w tym właśnie dawnych unitów, zmuszonych do przejścia na prawosławie).

         Powyższy fragment pochodzi z czasopisma wychodzącego przed II Wojną Światową wydawanego przez Misję Wschodnią Ojców Jezuitów w Polsce: Oriens - dwumiesięcznik poświęcony sprawom chrześcijańskiego Wschodu, Warszawa 10 marca 1938, s. 63.

Źródło: o. archim. Roman Piętka MIC, www.cyrylimetody.marianie.pl

          Neounia nie przyjęła się (po II wojnie światowej ostała się tylko parafia w Kostomłotach), kościół w Pawłowie Starym w 1946 został poświęcony jako kaplica rzymskokatolicka św. Mikołaja. Stanowi filię parafii Trójcy Świętej w Janowie Podlaskim. Od 2006 są tu okazjonalnie odprawiane nabożeństwa (neo)unickie. Co roku w grudniu sprawowana jest liturgia w rycie bizantyjsko-słowiańskim (synodalnym) z okazji odpustu św. Mikołaja Biskupa z Miry.^.

          Pawłowska świątynia jest orientowana, drewniana o konstrukcji zrębowej (zrąb z bali sosnowych) i więźbie dachowej krokwiowo-jętkowej, oszalowana. W rzucie wydłużona, złożona z nawy, prezbiterium, zakrystii, babińca oraz kruchty. Nawa zbliżona jest do kwadratu, prezbiterium węższe od niej, zamknięte trójbocznie. Do prezbiterium przylega od południa prostokątna zakrystia. Nad prostokątnym babińcem (węższym od nawy) wznosi się ośmioboczna wieża. Jest ona dwukondygnacyjna i zwieńczona ośmiobocznym, ostrosłupowym hełmem. Do babińca przylega węższa od niego i niższa kruchta.

         Nawa otwiera się na prezbiterium trójbocznym łukiem tęczowym, takim samym na babiniec. Przykryta jest spłaszczoną, pozorną, ośmiopołaciową kopułą. Ta jest osadzona na płaskim stropie wypełniającym przestrzenie między nią a ścianami bocznymi. W prezbiterium, babińcu i kruchcie są płaskie stropy z deskowym pułapem. Podłogi z desek, brak chóru muzycznego. Okna w nawie zamknięte są trójbocznie (podobnie prześwity w dzwonnicy). Dachy wielopołaciowe, nad nawą wznosi się smukła czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę nakryta ostrosłupowym hełmem.

         Wyposażenie wewnątrz dostosowane jest do rytu bizantyńsko-słowiańskiego. Znajduje się tu ikonostas o charakterze barokowo-ludowym (2 połowa XIX wieku) i XVIII/XIX-wieczne ikony. Na carskich wrotach (2 połowa XVIII wieku) przedstawieni są Ewangeliści, w ich zwieńczeniu – Ostatnia Wieczerza.

          W 2011 cerkiew została gruntownie wyremontowana i znacznie zyskała na wyglądzie. Odnowiono elewację, wymieniono drzwi i okna, pokrycie dachu zamieniono na gont (wcześniej była to blacha ocynkowana) a wieżyczki na miedź. Okapy dachu ozdobione są lambrekinami wycinanymi w drewnie. Plac kościelny został ogrodzony „muropłotem” z bramą wejściową krytą gontem. Pojawiły się dwa parkingi (w tym jeden dla niepełnosprawnych) i granitowy chodnik wokół kaplicy ze ścieżką prowadzącą do ulicy.

 źródła:

1. Janusz Maraśkiewicz, Aneta Semeniuk, Drewniane budownictwo sakralne. Powiat Biała Podlaska, Lublin 2001

2. Franciszek Stopniak, Kościół na terenie województwa bialskopodlaskiego od połowy XIX w. [w:] Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, opr. T. Wasilewski i T. Krawczak, Biała Podlaska 1990