Dzisiejsza data:

Parafia katolicka w Łęcznej istniała już w 1350 roku.

          Data wzniesienia pierwszej świątyni nie jest znana, wiadomo, że w XV wieku drewniany kościół pobudowali tu Tęczyńscy, spłonął on w 1615 roku. Obecny powstał w latach 1618 - 1631 z fundacji Adama Noskowskiego - podkomorzego lubelskiego, starosty dobrzyńskiego i makowskiego, ówczesnego właściciela dóbr łęczyńskich. Notabene Noskowskiemu, zwanemu budowniczym renesansowej Łęcznej, miasto zawdzięczało też inne budynki. Wybudowanie kościoła przypisuje się Janowi Wolffowi. Pracował on na zamówienie ordynacji zamojskiej, ale miał też dużo zamówień od Firlejów (żona Adama Noskowskiego, Katarzyna, pochodziła z tego rodu). Konsekrację świątyni upamiętnia tablica z czarnego marmuru na ścianie łączącej nawę z kaplicą północną.

          Kościół został zdewastowany w czasie wojen w połowie XVII wieku, trawiły go też pożary (1730, 1746, 1767). Po kolejnych częściowych odbudowach był rekonsekrowany (1739 i 1781). Na przełomie XVIII/XIX wieku był już w bardzo złym stanie, ale większego remontu (wzmocnienie fundamentów, skarpy) doczekał się dopiero w 1836, kiedy właścicielem Łęcznej został Leon Popławski. Gruntowną naprawę przeprowadzono w połowie XIX wieku, staraniem kolejnego dziedzica dóbr łęczyńskich, Ludwika Grabowskiego. Podczas I wojny kościół uszkodziły pociski armatnie, kolejny generalny remont przeszedł w 1924 roku.

          Jest to budowla w stylu tzw. renesansu lubelskiego.Orientowana, murowana z kamienia i częściowo cegły (prawdopodobnie uzupełniano nią ubytki po pożarach), otynkowana, jednonawowa. Nawa jest prostokątna, czteroprzęsłowa, z dwiema prostokątnymi kaplicami przy jej wschodniej części. Prezbiterium, węższe i niższe od nawy, dwuprzęsłowe, zamknięte jest półkoliście. Do prezbiterium od południa przylega czworoboczna zakrystia a od północy bliźniaczy skarbiec z cylindryczną klatką schodową.

          Jednokondygnacyjna fasada jest trójprzęsłowa, rozczłonkowana kompozytowymi pilastrami, między nimi smukłe, arkadowe płyciny. W górnej części fasadę ozdabia belkowanie z fryzem konsolkowym, który obiega nawę i prezbiterium wokoło. Wejście do kościoła zamknięte jest łukiem odcinkowym w profilowanym obramieniu. Nad wejściem znajduje się ostrołukowa płycina w ornamentowej ramie, z płaskorzeźbą przedstawiającą św. Marię Magdalenę, nad płyciną - okulus. Po obu stronach wejścia, w bocznych przęsłach są konchowe (zamknięte półkoliście) nisze, wyżej - na wysokości płyciny z płaskorzeźbą - ostrołukowe okna. Naroża fasady podtrzymują wydatne, skośne skarpy.

          Trzypoziomowy szczyt fasady ma trójkątne zwieńczenie (w nim okulus z zegarem). A w dolnych „piętrach” ujęty jest po bokach w dwie czworoboczne, niewyodrębnione wieżyczki i rozczłonkowany (wraz z wieżyczkami) za pomocą pilastrów podtrzymujących belkowanie. Na osi, pomiędzy pilastrami, znajduje się płycina zamknięta łukiem nadwieszonym. Po jej bokach - po dwie nisze muszlowe a na skraju otwory dzwonowe zamknięte łukiem półpełnym.

          Elewacje boczne ujęte są czterema prostymi skarpami, elewacje kaplic - pilastrami w narożach. Wszystkie dachy (dwuspadowy nad nawą i prezbiterium, pulpitowe nad zakrystią i skarbcem, kopuły kaplic i hełmy wieżyczek) pokryto blachą.

          W nawie występuje sklepienie kolebkowe z lunetami, w kaplicach klasztorne z latarniami, w podchórzu - kolebkowo-krzyżowe. Chór muzyczny jest murowany, trójprzęsłowy (wsparty na trzech łukach), rozpięty na szerokość całej nawy. Tęcza i arkady do kaplic mają łuk półkolisty, okna są wydłużone, ostrołukowe. Pod prezbiterium znajduje się krypta. Ze źródeł wiadomo, że kryje groby rodziny Noskowskich, ale wejście do niej zamurowano podczas II wojny światowej. Wnętrze nawy jest rozczłonkowane pilastrami, w prezbiterium ich nie ma. W kaplicach zachowały się fragmenty sztukaterii charakterystycznej dla renesansu lubelskiego: hermy, główki puttów, esownicowe konsolki.

          Natomiast większość wyposażenia kościoła pochodzi z epoki baroku, w tym wszystkie pięć ołtarzy. Ołtarz główny (z elementami rokokowymi) jest architektoniczny, trójosiowy. W nastawie znajdują się rzeźby św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, nad bramkami królów Dawida i Salomona, dwóch świętych niezidentyfikowanych i dwóch aniołów w zwieńczeniu. W centrum - obraz Ukrzyżowania, ze św. Marią Magdaleną u stóp krzyża, późnobarokowy (1772, sygnatura Benedykta Pawłowskiego z Kodnia), w zwieńczeniu - obraz św. Marii Magdaleny. Regencyjne tabernakulum (1 połowa XVIII wieku) - rzeźbione, z puttami i malowaną sceną udzielania Komunii Św.- kryje też relikwie świętych, m.in. św. Maurycego. Antepedium i cokoły kolumn ozdabiają płaskorzeźby przedstawiające Cnoty.

          W dwóch bliźniaczych ołtarzach bocznych (po obu stronach tęczy) znajdują się obrazy: Wizji św. Jana Nepomucena z XVIII wieku, z herbem Szeptyckich, i obraz Komunii św. Onufrego (w prawym). W lewym natomiast - obraz św. Hieronima (również XVIII wiek). W kaplicy północnej wśród splotów akantowych umiejscowiona jest płaskorzeźbiona nastawa z jedenastoma obrazkami przedstawiającymi Mękę Pańską (XIX wiek) oraz XVIII-wieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, w haftowanej sukience. W kaplicy południowej są rzeźby dwóch aniołów adorujących monstrancję oraz obraz ustanowienia Komunii Św. podczas Ostatniej Wieczerzy (XVIII wiek).

          Barokowe są również ambona i chrzcielnica, feretrony, krucyfiks. Oraz dwa portrety: Jana III Sobieskiego i (prawdopodobnie) Seweryna Józefa Rzewuskiego.

          Stojąca przy kościele dzwonnica z 1827 (wg innych źródeł - sprzed 1805) ma charakter późnobarokowy. Jest murowana z cegły i otynkowana, czworoboczna, dwukondygnacyjna, posadowiona na wysokim cokole. Naroża są z zewnątrz zaokrąglone i ujęte potrójnymi pilastrami, w ścianach podłużne płyciny. Gzyms wieńczący wyłamany na osiach ku górze, otacza okulusy. W dolnej kondygnacji niewielkie otwory okienne, w górnej dzwonowe - znacznie wydłużone, zamknięte półkoliście. Dach namiotowy, kryty blachą i zwieńczony krzyżem.

          Do zabytkowego zespołu kościoła należy też dawna mansjonaria (budynek mieszkalny dla księży mansjonarzy czyli wikariuszy funkcjonujących na specjalnych prawach). Tę również ufundował Adam Noskowski (1639 lub 1647). Pod koniec XVIII wieku, po gruntownym remoncie (kosztem Hieronima Szeptyckiego, biskupa płockiego i ówczesnego właściciela Łęcznej), zamieniono ją w plebanię.

         Jest to budynek w stylu późnego baroku, na rzucie prostokąta, murowany z kamienia i cegły, otynkowany. Parterowy, ale z mieszkalnym poddaszem i podpiwniczony. Dwu i półtraktowy, z korytarzem pośrodku na osi podłużnej. Od niego odchodzi wąska sionka w trakcie zachodnim. Korytarze mają sklepienia kolebkowe i kolebkowo-krzyżowe. W jednym z pomieszczeń w trakcie zachodnim zachowało się sklepienie kolebkowo-krzyżowe, w pozostałych są sufity. Ściany na zewnątrz rozczłonkowane są pilastrami, z profilowanym gzymsem wieńczącym. W 1930 przebudowano dach, zastępując łamany polski mansardowym, z facjatami. Jest on kryty blachą.

 Źródła:

1. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VIII, z. 10 - powiat lubelski, Warszawa 1967

2. J. E. Leśniewska, Kościół parafialny p.w. św. Marii Magdaleny w Łęcznej, ,,Merkuriusz Łęczyński” 1987

 

Grafika losowa