Kościół pod wezwaniem św. Judy Tadeusza w Dorohuczy

Dekanat siedliski

Dorohucza 195

21-044 Trawniki

Historia

           Kościół w Dorohuczy został wzniesiony w roku 1790 z fundacji Szczęsnego Siła-Nowickiego, podczaszego krasnostawskiego, i jego żony Barbary z Poniatowskich.

           Od roku 1799 był świątynią filialną, samodzielną parafię w Dorohuczy erygowano w 1929 roku. W 1930 roku wybudowano plebanię i zabudowania gospodarcze, których do tej pory w ogóle nie było. 

 Architektura

            Kościół jest murowany, prezbiterium zwrócony na zachód, klasycystyczny. Na rzucie prostokąta, czteroprzęsłowy, salowy (bez wyodrębnionego prezbiterium). Od północy przy zachodnim przęśle znajduje się pierwotna zakrystia, od południa analogiczny przedsionek z 1951 roku.

            Fasada jest jednokondygnacyjna, ujęta w pilastry na tle boniowanych ścian. Pilastry podtrzymują trójkątny tympanon. Pośrodku fasady, w prostokątnej wnęce, znajduje się portyk o dwóch parach kolumn podtrzymujących belkowanie z tryglifami i gzymsem konsolkowym. Ponad portykiem jest półkoliste okno w profilowanym obramieniu. Powyżej, na tle muru attykowego, znajduje się tympanon, a nad nim szczyt o charakterze późnobarokowym. Szczyt jest rozczłonkowany parami pilastrów, podtrzymujących rozerwany półkolisty przyczółek. Na osi szczytu znajduje się kwadratowy otwór na sygnaturkę, w uszatym obramieniu.

           Elewacje boczne, tylna i naroża zakrystii są boniowane, wokół elewacji biegnie wydatny gzyms. Okna są prostokątne, od wschodu dwa okulusy. Dach nad korpusem jest płaski, nad zakrystią i przedsionkiem dachy trójspadowe, kryte blachą.

            Wewnątrz przęsła wyodrębnione są szerokimi, boniowanymi filarami przyściennymi z parami toskańskich pilastrów. Pilastry te podtrzymują belkowanie z fryzem tryglifowym i gzymsem konsolkowym. Pomiędzy filarami są wysokie, arkadowe wnęki. Kościół jest przykryty sklepieniami żaglastymi na gurtach, z lunetami. Chór muzyczny jest współczesny - murowany, z dwiema parami półkolumn. Półkolumny te opinają ścianę wydzielonej pod chórem kruchty i podtrzymują stiukowe belkowanie z płaskorzeźbionymi popiersiami św. Cecylii i króla Dawida.

 Ołtarze i ambona

           Drewniany, malowany na biało ołtarz główny jest klasycyzujący (około połowy XIX wieku), z obrazem św. Judy Tadeusza Apostoła. (XVIII - XIX wiek). Tabernakulum rokokowe (2. połowa XVIII wieku). Dwa ołtarze boczne są analogiczne - klasycystyczne (koniec XVIII wieku). W nich barokowe obrazy: w prawym Chrystus w ciemni (XVII wiek) i Wizja św. Franciszka (XVIII wiek) w zwieńczeniu; w lewym Matka Boska z Dzieciątkiem (2. połowa XVIII wieku). 

            Ambona jest klasycystyczna (koniec XVIII wieku). Chrzcielnica późnobarokowa (2. połowa XVIII wieku) - z puklowaną czarą podtrzymywaną przez aniołka, z dekoracyjnymi pasami w partii środkowej. Na pokrywie rzeźba św. Jana Chrzciciela. Prospekt organowy ma charakter późnobarokowy ( XIX wiek?).

 Wyposażenie

            W kościele znajdują się obrazy: Matki Boskiej z Dzieciątkiem (XVII wiek), Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej adorowanej przez aniołki (o charakterze barokowym, XVIII - XIX wiek), portrety Szczęsnego Siła-Nowickiego (zm. 1798) i jego żony Barbary z Poniatowskich (zm. 1799), w owalnych, ozdobnych ramach oraz barokowo-ludowa rzeźba św. Antoniego Padewskiego (XVIII - XIX wiek).

           Na wyposażeniu jest między innymi feretron o charakterze rokokowym (XIX wiek?), z płaskorzeźbami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Barbary; klasycystyczny paschał (zapewne z końca XVIII wieku) - drewniany, na trójnogu; klasycystyczna monstrancja (1. połowa XIX wieku); barokowa puszka (XVIII wiek); kielichy z XVII - XIX wieku, krzyże ołtarzowe i lichtarze z XVIII - XIX wieku oraz ornaty z XVII -XVIII wieku. 

Otoczenie kościoła           

           Obok kościół znajduje się dzwonnica, cmentarz polowy, cztery kapliczki: św. Jana Ewangelisty, w 2004 roku wybudowano trzy kapliczki, w których umieszczono zabytkowe rzeźby znalezione na strychu kościoła (św. Michała, św. Antoniego i św. Wojciecha). Przy ogrodzeniu cmentarza rosną stare kasztany, a wokół posesji rekreacyjno-edukacyjny Ogród Eden. 

 Źródła

1. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 10 – powiat lubelski, Warszawa 1967 MAM

2. Jacek Żabicki, Leksykon zabytków architektury Lubelszczyzny i Podkarpacia, Warszawa 2013