Dawny zamek w Bełżycach
Zamek został wybudowany najprawdopodobniej na początku XV wieku przez ówczesnych właścicieli Bełżyc, braci Tarnowskich. Choć akta z XVI wieku wspominają o nim dość często, to dokładne opisy pochodzą dopiero z XVII wieku. Na przełomie XVII/XVIII wieku został otoczony z trzech stron wałami, a z jednej drewnianym płotem. Naprzeciwko wznosiły się zabudowania folwarczne.
Według inwentarza z 1. połowy XVIII wieku zamek był murowany z kamienia i cegły, otynkowany, z późniejszą (XVIII wiek?), drewnianą dobudówką. Dwukondygnacyjny, podpiwniczony. Trójdzielny i dwutraktowy, z sienią przelotową na osi. W lewym trakcie były trzy pokoje (z oknami w dębowych ramach), mała izdebka, sionka z drzwiami do wielkiej sieni i drugimi do ogrodu włoskiego, boczny przysionek (baszta?) oraz kaplica. W prawym - izba stołowa i pokój sypialny (oba pomieszczenia z oknami weneckimi), sionka, dobudowany, drewniany pokój i apteczka. Obok zamku był ogród włoski z sadzawkami i drewnianą łaźnią. W 1738 całość otoczono dębowym parkanem krytym gontem.
Na początku XVIII wieku, podczas wojny północnej zamek został poważnie uszkodzony.
Pod koniec XVIII wieku jego ówcześni właściciele, Ewa i Stanisław Kossowscy, odnowili murowany parter i dobudowali drewniane oficyny. Kossowscy byli ostatnimi mieszkańcami zamku (do około 1815). Po wielkim pożarze Bełżyc w 1822 nowi właściciele bełżyckich dóbr, Brzezińscy postanowili zmienić jego funkcję. W 1829 przebudowali zamek i adaptowali go na browar i gorzelnię dworską. Budynki folwarczne przenieśli na północny brzeg Krężniczanki, gdzie w latach 40-tych XIX wieku zbudowali nowy dwór i założyli park. Dawny zamek całkowicie utracił resztkę pierwotnego wyglądu, kiedy w 1942 Niemcy po kolejnej przebudowie urządzili tu mleczarnię. Budynek (ul. Zamkowa) jest jednopiętrowy, w piwnicach i na parterze części zachodniej zachowały się oryginalne sklepienia kolebkowe z lunetami.
źródła:
1. S. Jadczak, Bełżyce. Monografia miasta i gminy, Lublin 2002
2. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII - woj. lubelskie, z. 1 - powiat bełżycki, Warszawa 1960
3. T. Opas, J. Reder, Bełżyce. Studia i szkice z dziejów miasta, Lublin 1997